|
Het begin: Abraham
Met Abraham is het Jodendom begonnen. Hij leefde heel lang geleden,
ongeveer 2000 jaar voor Christus in een gebied dat nu Irak heet. Toen
heette het Mesopotamië.
God gaf Abraham de opdracht om samen met zijn vrouw Sara zijn geboorteland
te verlaten en naar een vreemd land te gaan. God beloofde aan Abraham dat
hij vader zou worden van een groot volk dat een eigen land zou krijgen.
Daarom sloot God een verbond met Abraham. Een verbond is een contract
tussen twee partijen. God en
 Abraham
(en al zijn nakomelingen) horen bij elkaar.
Abraham kreeg een zoon, Isaac. Die kreeg zelf ook weer een zoon, Jacob.
Deze drie, Abraham, Isaac en Jacob worden samen de aartsvaders genoemd.
Hun vrouwen noemen we de aartsmoeders: Sara, Rachel en Rebecca.
Mozes
De geloofsgeschiedenis van de joden gaat na de drie aartsvaders en
aartsmoeders verder. Eén van de zonen van Jacob komt in Egypte terecht.
Dat is Jozef. Daar wordt hij zelfs onderkoning van de farao. Maar als er
een nieuwe farao komt worden de joden tot slaaf gemaakt.
In de tijd dat de joden slaven waren in Egypte wordt Mozes geboren. Als
hij groot is krijgt Mozes van God de opdracht om het joodse volk uit de
slavernij te leiden naar het door God beloofde land. Deze reis duurt
veertig jaar en gaat door de woestijn. Deze reis wordt de ‘Uittocht’
genoemd (Exodus). In de woestijn krijgt Mozes van God de Tien Geboden.
Koningen
Het beloofde land werd verdeeld over twaalf stammen en hun leiders waren
rechters. Later kwamen er koningen, de eerste was Saul. Zijn opvolgers
koning David en koning Salomo zorgden goed voor het volk.
Salomo bouwde in het jaar 1000 voor Christus de beroemde tempel
in Jeruzalem. De tempel werd door de vijanden verwoest in 164 v. Chr. Er
werd een nieuwe gebouwd. Die werd echter ook verwoest, door de Romeinen in
het jaar 70 na Chr. Sinds die tijd is er geen tempel meer in Jeruzalem. Er
zijn nog wel resten van die tempel te vinden. Het meest bekende wat nog
over is van die tempel is de Klaagmuur.
Oorlogen
Het ging niet altijd zo goed met de joden als in de tijd van de koningen.
Het land werd vaak bezet door vijandige volken, bijvoorbeeld de
Filistijnen, de Babyloniërs en de Romeinen. Heel lang geleden, toen de
Babyloniërs het land bezet hadden, werden de joden als slaven meegevoerd
en raakten zo over de hele wereld verspreid.
Maar nog niet zo lang geleden, in de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) zijn
zes miljoen joden vermoord door de nazi’s. De meesten kwamen om in
concentratiekampen.
In 1948 werd de staat Israël gesticht.
|
|
De leer van het Jodendom
a. De Thora
De Thora is voor de joden het heiligste boek. Het is een rol met de vijf
boeken van Mozes. Hierin staan de woorden van God opgeschreven en de
geschiedenis van het joodse volk. De woorden uit de Thora wijzen de
mensen de weg hoe ze moeten leven. Er staan regels in hoe je aan God kunt
denken en hoe je moet omgaan met elkaar. Vaak wordt Thora vertaald met
‘wet’.
b. De Tien Geboden
 De
Tien Geboden staan ook in de Thora en zijn de belangrijkste leefregels.
Tijdens de tocht door de woestijn die veertig jaar duurde, kreeg Mozes
van God de Tien Geboden. Het eerste gebod is dat er maar één God is en
dat je God moet liefhebben want hij heeft het joodse volk uit de
slavernij van Egypte geleid. Ook staat er bijvoorbeeld in dat je je vader
en moeder moet eren en dat je niet mag doden.
c. Wie is er jood?
Iedereen die een joodse moeder heeft, is automatisch een kind van het
joodse volk en blijft dit. Maar niet iedereen die jood is, is gelovig.
Het geloof is niet het enige dat het joodse volk met elkaar verbindt.
Soms voelt men zich meer verbonden met de staat Israël, of voelt men zich
verbonden met andere joden vanwege de vervolgingen tijdens de Tweede
Wereldoorlog.
Verschillende stromingen
Niet iedereen in het Jodendom gelooft op dezelfde manier. Er zijn twee
grote stromingen: orthodoxe joden en liberale joden.
De orthodoxe joden volgen de regels van de joodse wetten vaak letterlijk.
In de synagoge zitten de mannen en vrouwen apart van elkaar. Een aantal
orthodoxe mannen draagt pijpenkrullen en een baard. Dat heeft te maken
met hun uitleg van bepaalde wetten voor het knippen van haar. Ook houden
orthodoxe joden streng aan de regels over de sabbat, de rustdag.
Liberale joden vinden dat er regels in de Thora zijn die je naar deze
tijd moet vertalen. In de synagoge zitten mannen en vrouwen door elkaar.
Ook kunnen vrouwen rabbijn (voorganger) worden. Bij de liberale joden
mogen ook de meisjes uit de Thora lezen, niet alleen de jongens zoals bij
de orthodoxe joden.
Heilig boek: Tenach
De Hebreeuwse Bijbel is het heilige boek van de joden. Het bestaat
uit drie delen: de Thora, de profeten en de geschriften. Als je de eerste
letters van deze woorden in het Hebreeuws achter elkaar zet, krijg je het
woord Tenach.
In het eerste deel, de Thora, kun je lezen over het begin van de wereld:
hoe God hemel en aarde maakte en de mens schiep. Ook kun je hierin de
verhalen lezen over het begin van het joodse volk, de verhalen over
Abraham en Sara, Isaac en Rachel, Jacob en Rebecca, Jozef, Mozes.
In het tweede deel, de Profeten, kun je onder andere de verhalen lezen
over de koningen Saul, David en Salomo.
Het derde deel, de Geschriften, bestaat uit veel verschillende verhalen
en boeken. Je kunt er bijvoorbeeld het verhaal van Ester lezen dat
herdacht wordt met het Poerimfeest. Of het verhaal van Ruth, dat
voorgelezen wordt op het Loofhuttenfeest. Maar je vindt er ook liederen
en gedichten, zoals de Psalmen. |
|
De christenen hebben in hun heilig boek, de bijbel, ook de Hebreeuwse
bijbel opgenomen. Zij noemen dat dan het Oude Testament. Want de
christenen hebben in hun bijbel daarnaast een Nieuw Testament waarin de
verhalen over Jezus verteld worden. Oude
verhalen
 De
verhalen uit de Hebreeuwse bijbel zijn heel erg oud. Maar ze zijn niet
ouderwets. De joden lezen ze natuurlijk nu ook nog. Maar ook mensen die
niet bij het Jodendom horen of niet gelovig zijn, kennen deze verhalen.
Ze zijn zo bekend dat er films van worden gemaakt en musicals. De musical
‘Joseph and the Amazing Technicolor Dreamcoat’ gaat over het verhaal van
Jozef die onderkoning van Egypte wordt. En de animatiefilm ‘Prince of
Egypt’ vertelt het verhaal van Mozes. Meer
weten:
©
Missio Nederland 2013
Voor deze tekst is deels gebruik gemaakt van ‘Met hart en ziel’, een
uitgave van Missio.
|